Strona główna ›

Witold Gombrowicz

Witold Gombrowicz (1904–1969) – jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX wieku. Rozgłos w kołach literackich przyniosła mu opublikowana w 1937 roku powieść „Ferdydurke”. Po wojnie przebywał za granicą, w Argentynie i we Francji. Pisał po polsku, publikował w emigracyjnym Instytucie Literackim w Paryżu. Jego utwory ukazywały się też w Polsce w tzw. drugim obiegu. Najważniejsze dzieła to: „Ferdydurke”, „Iwona, księżniczka Burgunda”, „Trans-Atlantyk”, „Ślub”, „Pornografia”, „Kosmos”. Ważną częścią jego twórczości był prowadzony w latach 1953-1969 „Dziennik”, w którym autor w sposób ironiczny opowiadał własne losy, podejmował dialog z różnymi nurtami filozoficznymi i tradycją kultury polskiej, komentował wydarzenia polityczne. Sławę zyskał dopiero w ostatnich latach swojego życia, znalazł się wówczas wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla (1966, 1968, 1969). W 120. rocznicę urodzin pisarza Senat ustanowił rok 2024 Rokiem Witolda Gombrowicza. https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,15769,patroni-roku-2024.html

Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 września 2023 r. o ustanowieniu roku 2024 Rokiem Witolda Gombrowicza https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20230001005/O/M20231005.pdf

Netografia:

W naszej bibliotece:

Dzieła Witolda Gombrowicza

  1. Bakakaj / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1987
  2. Dramaty / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1988
  3. Dramaty / Witold Gombrowicz ; wstęp Jerzy Jarzębski. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2001
  4. Dziennik 1953-1956 / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2 (dodruk). – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989
  5. Dziennik 1957-1961 / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2 (dodruk). – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989
  6. Dziennik 1961-1966 / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2 (dodruk). – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989
  7. Ferdydurke / Witold Gombrowicz. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2005
  8. Iwona, księżniczka Burgunda ; Ślub ; Operetka ; Historia / Witold Gombrowicz ; wstęp Jerzy Jarzębski. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1998
  9. Kosmos / Witold Gombrowicz ; red. nauk. Jan Błoński. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1988
  10. Nasz dramat erotyczny / Witold Gombrowicz ; wstęp Rita Gombrowicz ; przeł. Ireneusz Kania. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2003
  11. O literaturze polskiej / Witold Gombrowicz ; oprac. Włodzimierz Bolecki. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2006
  12. Opętani / Witold Gombrowicz. – Warszawa : Res Publica, 1990
  13. Pornografia / Witold Gombrowicz ; posł. Michał Głowiński. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2004
  14. Testament / Witold Gombrowicz. – Warszawa : Res Publica, 1990
  15. Trans-Atlantyk / Witold Gombrowicz ; posł. Stefan Chwin. – Kraków : Wydaw. Literackie, cop. 2003
  16. Cz. 2 / Witold Gombrowicz. – Paryż : Instytut Literacki, 1973
  17. Wspomnienia polskie / Witold Gombrowicz. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2002
  18. Zbrodnia z premedytacją / Witold Gombrowicz. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989
  19. Zdarzenia na brygu Banbury / Witold Gombrowicz ; przedm. Maria Janion. – Gdańsk : Wydaw. Morskie, 1982

O Witoldzie Gombrowiczu

Książki

  1. „Cieniów marsz w oparach złudy” : „Ślub” Witolda Gombrowicza / Małgorzata Sugiera // W: Literatura współczesna. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : Universitas, cop. 1999, s. 34-49
  2. Conrad i Gombrowicz w walce o swoją wybitność / Aniela Kowalska ; przedm. Maria Janion. – Warszawa : PIW, 1986
  3. Czarny humor w twórczości Witkacego, Gombrowicza, Schulza : lata trzydzieste / Tomasz Bocheński. – Kraków : Universitas, cop. 2005
  4. Czarny nurt : Gombrowicz, świat, literatura / Michał Paweł Markowski. – Kraków : Wydaw. Literackie, cop. 2004
  5. Ferdydurke : biografia powieści / Łukasz Garbal. – Kraków : Universitas, cop. 2010
  6. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza / Michał Głowiński. – Wyd. 2. – Warszawa : WSiP, 1995
  7. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza / oprac. Teodor Farent. – Wyd. 2. – Lublin : Biblioteka Wysyłkowa, 2002
  8. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza / Włodzimierz Maciąg // W: Arcydzieła literatury polskiej : interpretacje. T. 2 / red. Stanisław Grzeszczuk, Anna Niewolak-Krzywda. – Rzeszów : KAW, 1988, s. 243-262
  9. Ferdydurkizm czyli Gombrowicz w szkole / Stanisław Bortnowski. – Warszawa : STENTOR, 1994
  10. Fragmenty o polskiej literaturze / Andrzej Falkiewicz. – Warszawa : Czytelnik, 1982
  11. Gombrowicz – wieczny debiutant / Janusz Margański. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2001
  12. Gombrowicz filozof / wybór i oprac. Francesco M. Cataluccio, Jerzy Illg. – Kraków : Znak, 1991
  13. Gombrowicz i krytycy / wybór i oprac. Zdzisław Łapiński. – Kraków ; Wrocław : Wydaw. Literackie, 1984
  14. Gombrowicz w Vence i inne wspomnienia / Kazmierz Głaz. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989
  15. Gombrowicza gry z kulturą : mit, symbol, historia, tradycja / Marcin Kępiński. – Warszawa : Wydaw. Akademickie i Profesjonalne, cop. 2006
  16. Gra w Gombrowicza / Jerzy Jarzębski. – Warszawa : PIW, 1982
  17. Ja Ferdydurke : Gombrowicza świat interakcji / Zdzisław Łapiński. – Lublin : KUL, 1985
  18. Jaśniepanicz / Joanna Siedlecka. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1987
  19. Latarka Gombrowicza albo Żurawie i kolibry : u źródeł ukrytego nurtu w literaturze polskiej / Joanna Salamon. – Wrocław : Rubikon, 1991
  20. Literatura i lektura : o metaliterackich i metakrytycznych poglądach Witolda Gombrowicza / Marian Bielecki. – Kraków : Universitas, cop. 2004
  21. Literatura polska pod znakiem Gombrowicza / Jerzy Jarzębski // W: Literatura współczesna. T. 1 / red. Ryszard Nycz, Jerzy Jarzębski. – Kraków : Universitas, cop. 1997, s. 237-252
  22. Modernizm Witolda Gombrowicza / Michał Legierski. – Warszawa : IBL, 1999
  23. „On ja” czyli „Dziennik” Witolda Gombrowicza / Zdzisław Łapiński // W: Literatura współczesna. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : Universitas, cop. 1999, s. 172-204
  24. Polski kosmos : dziesięć esejów przy Gombrowiczu / Andrzej Falkiewicz. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1981
  25. Przeczytacie „Ferdydurke” : szkolna encyklopedia języków Ferdydurki / Jerzy Paszek, Filip Mazurkiewicz. – Katowice : Wydaw. Książnica, 1998
  26. Rozbieranie Józia : „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza / Jan Błoński // W: Dwudziestolecie międzywojenne, II wojna światowa. T. 1 / pod red. Ryszarda Nycza i Jerzego Jarzębskiego. – Kraków : Universitas, cop. 1997, s. 229-246
  27. Straszny piątek w domu hrabiny : o „Biesiadzie u hrabiny Kotłubaj” Witolda Gombrowicza / Michał Głowiński // W: Dwudziestolecie międzywojenne, II wojna światowa. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : Universitas, 1999, s. 112-132
  28. Tango Gombrowicz / zebr., przeł., wstępem opatrzył Rajmund Kalicki ; [rys. Mariano Betelú]. – Kraków ; Wrocław : Wydaw. Literackie, 1984
  29. Teatralność i dramatyczność : Gombrowicz, Różewicz, Mrożek / Stanisław Gębala. – Bielsko-Biała : Wydaw. ATH, 2005
  30. Witold Gombrowicz – biografia romantyczna // W: Od Emila Zegadłowicza do Andrzeja Bobkowskiego : o prozie polskiej XX wieku / Stanisław Stabro. – Kraków : Universitas, cop. 2002, s. 204-230
  31. Witold Gombrowicz „Ferdydurke” / oprac. Leszek Żuliński. – Warszawa : JOTA, 1991
  32. Witold Gombrowicz : studium portretowe drugie / Tadeusz Kępiński. – Warszawa : ALFA, 1992
  33. Witold Gombrowicz i świat jego młodości / Tadeusz Kępiński. – Wyd. 3. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1987

Artykuły z czasopism

  1. Anty-fabryka [Witold Gombrowicz o polskiej poezji] / Piotr Kępiński // Polonistyka. – 2004, nr 10, s. 592-596
  2. Artysta i reszta ludzkości : „Ferdydurke” jako (przy)powieść o artyście / Stanisław Kryński // Ruch Literacki. – 2000, nr 5, s. 545-561
  3. Artysta wobec formy: „Trans-Atlantyk” / Agata Gądek // Polonistyka. – 2006, nr 8, s. 44-50
  4. Cztery i więcej razy „ja” : o „Dzienniku” Witolda Gombrowicza / Czesław Kłak // Ojczyzna Polszczyzna. – 1995, nr 2, s. 63-68
  5. Czy grozi nam hegemonia kiczu? : Schulz – Gombrowicz / Grażyna Tomaszewska // Język Polski w Szkole Średniej. – 1996/1997, nr 1, s. 71-76
  6. Dwie „Pornografie” – Gombrowicza i Kolskiego / Emanuela Pachowicz // Polonistyka. – 2004, nr 10, s. 603-608
  7. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza w kulturze masowej [serial filmowy „Belfer”] / Małgorzata Borczyńska // Język Polski w Szkole Ponadpodstawowej. – 2019/2020, nr 2, s. 83-88
  8. Gomber, Ita, Sędziulku! [biografie Witolda Gombrowicza] / Magdalena Hełmecka // Polonistyka. – 2004, nr 10, s. 597-602
  9. Gombrowicz – a kto to taki? / Stanisław Bortnowski // Język Polski w Szkole Średniej. – 1991/1992, nr 2, s. 81-91
  10. Gombrowicz w szkole – dobrze czy źle obecny? / Grażyna Różańska // Język Polski w Liceum. – 2012/2013, nr 1, s. 77-87
  11. Gombrowiczowska diatryba [eseistyka Gombrowicza] / Michał Głowiński // Pamiętnik Literacki. – 2000, nr 4, s. 63-81
  12. Homo transcendens w „Kosmosie” Gombrowicza / Edward Fiała // Przegląd Humanistyczny. – 2001, nr 3, s. 59-78
  13. „Iwona, księżniczka Burgunda” i umkliwość Gombrowicza / Maria Cyran // Język Polski w Liceum. – 2012/2013, nr 4, s. 35-48
  14. Krytyk czy recenzent? : Witolda Gombrowicza poglądy na krytykę literacką i literaturę w dwudziestoleciu / Bolesław Faron // Ojczyzna Polszczyzna. – 1995, nr 2, s. 55-62
  15. Księga lęków polskich, czyli „Trans-Atlantyk” Gombrowicza / Edward Fiała // Ruch Literacki. – 1999, nr 5, s. 569-580
  16. Lekcja trudnego teatru : (o metodzie segmentacyjnej w analizie przedstawienia teatralnego) / Stanisław Rzęsikowski // Polonistyka. – 1992, nr 6, s. 345-351
  17. Między formą a nicością, czyli z Gombrowiczem ku wolności / Maria Wardęga // Polonistyka. – 2001, nr 10, s. 613-618
  18. O biografii zewnętrznej i wewnętrznej : (na przykładzie Gombrowicza) / Stanisław Bortnowski // Polonistyka. – 1994, nr 2, s. 77-81
  19. „Ojczyzna moja święta, ach przeklęta” – o „Trans-Atlantyku” Witolda Gombrowicza / Anna Kowalska // Polonistyka. – 2004, nr 10, s. 580-586
  20. Okrucieństwo śmiechu, czyli o przedwojennej prozie Witolda Gombrowicza / Tomasz Mizerkiewicz // Polonistyka. – 2004, nr 10, s. 587-591
  21. Operetka tragizmem brzemienna / Stanisław Rzęsikowski // Język Polski w Szkole Średniej. – 1993/1994, nr 3, s. 72-81
  22. Oswajanie Gombrowicza [„Transatlantyk”] / Bogumiła Kaniewska // Polonistyka. – 2002, nr 6, s. 347-352
  23. Pastisz i parodia jako konsekwencja stylizacji w „Trans-Atlantyku” W. Gombrowicza / Stanisław Żak // Język Polski w Szkole Średniej. – 1995/1996, nr 3, s. 32-44
  24. Przypływy i odpływy chaosu [Gombrowicz i Miłosz] / Aleksander Fiut // Dialog. – 2000, nr 1, s. 95-103
  25. Samotność zwycięzcy / Małgorzata Kacik // Twórczość. – 2002, nr 7/8, s. 105-120
  26. Spotkanie z Witoldem Gombrowiczem w „Ferdydurke” / Andrzej Łopata // Język Polski w Szkole Średniej. – 1988/1989, nr 4, s. 393-400
  27. Świadomość stylistyczna Gombrowicza / Marek Ruszkowski // Język Polski w Szkole Średniej. – 1991/1992, nr 1, s. 89-97
  28. Teatralność dworku w „Ferdydurke” Gombrowicza / Emanuela Tatarkiewicz // Polonistyka. – 2015, nr 2, s. 42-44
  29. Tyrania Mody czy Historii? : „Operetka” Gombrowicza w szkole : szkic interpretacyjno-metodyczny / Maria Jędrychowska // Ojczyzna Polszczyzna. – 1993, nr 3, s. 9-15
  30. Witold Gombrowicz / Józef Olejniczak // W: Literatura współczesna (1939-1956) / [aut. tekstów Tadeusz Bujnicki i inni ; red. Anna Skoczek]. – Bochnia ; Kraków ; Warszawa : Wydaw. SMS, 2005, s. 339-350
  31. Witold Gombrowicz – biografia romantyczna? / Stanisław Stabro // Twórczość. – 2001, nr 3, s. 55-70

Scenariusze zajęć

  1. Bohater „Ferdydurke” wobec „chłystka” w sobie / Klaudia Sołoduch // Język Polski w Liceum. – 2004/2005, nr 3, s. 55-61
  2. Czy muszę kochać Mickiewicza? : scenariusz lekcji dla II klasy gimnazjum : (czas realizacji – 1-2 lekcje) [„Ferdydurke” ] / Anna Kuczek // Między Nami Polonistami. – Nr 9 (2007), s. 20-21
  3. „Czy wreszcie my stwarzamy formę, czy ona nas stwarza?” – rozważania na podstawie „Ferdydurke” W. Gombrowicza : (konspekt lekcji) / Małgorzata Łyzińska // Kwartalnik Nauczycielski. – 2002, nr 1, cz. 2, s. 93-95
  4. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza na lekcjach języka polskiego w szkole średniej / Zenon Kasprzak // Polonistyka. – 1991, nr 10, s. 661-668
  5. Funkcje groteski w dramacie : (Witkacy, Gombrowicz, Różewicz, Mrożek) / Andrzej Łopata // Język Polski w Szkole Średniej. – 1998/1999, nr 2, s. 43-52
  6. Groteska – temat na czasie : groteska – geneza i ewoluowanie terminu / Barbara Matusiak // Polonistyka. – 2020, nr 5, s. 14-21
  7. Groteska jako kategoria estetyczna sztuki XX wieku – próba analizy „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza / Aleksandra Klich-Siewiorek, Eugeniusz Szymik // Język Polski w Szkole Średniej. – 1998/1999, nr 2, s. 62-67
  8. Groteska prawdę ci powie [prezentacja maturalna] / Wiesława Wantuch // Polonistyka. – 2004, nr 9, dod. Matura – egzamin wewnętrzny nr 2, s. 45-48
  9. Gry (językowe i nie tylko), czyli co łączy Gombrowicza z Kapuścińskim? [cykl lekcji] / Agata Wójtowicz-Stefańska // Nowa Polszczyzna. – 2007, nr 1, s. 25-33
  10. Gry językowe z „Ferdydurke” Gombrowicza : (konspekt lekcji) / Małgorzata Łyzińska // Kwartalnik Nauczycielski. – 2002, nr 1, cz. 2, s. 96-101
  11. Kto się boi Witolda Gombrowicza? [cykl lekcji] / Mariola Krzyworączka // Polonistyka. – 2007, nr 8, s. 39-44
  12. Którędy do Gombrowicza? / Andrzej Łopata // Polonistyka. – 1999, nr 9, s. 537-540
  13. O czym jest „Ferdydurke” W. Gombrowicza? / Teresa Tomczak // Język Polski w Szkole Średniej. – 1996/1997, nr 1, s. 100-102
  14. „Operetka” Witolda Gombrowicza jako partytura teatralna / Małgorzata Woś // Język Polski w Szkole Średniej. – 2000/2001, nr 4, s. 21-27
  15. Ostrożnie z „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza! / Waldemar Rajca // Język Polski w Szkole Średniej. – 1990/1991, nr 2, s. 72-84
  16. Patriotyzm – tak, ale… / Grzegorz Gołaszewski // Język Polski w Liceum. – 2006/2007, nr 3, s. 10-21
  17. Propozycje szkolnego odczytania „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza w kl. III liceum / Anna Szurczak // Język Polski w Szkole Średniej. – 1988/1989, nr 4, s. 400-409
  18. Rekwizyty Gombrowicza / Monika Janowska // Język Polski w Szkole Ponadpodstawowej. – 2017/2018, nr 4, s. 72-77
  19. Skolimowskiego „Ferdydurke” – przygotowanie do recenzji / Maria Kamińska // Polonistyka. – 1993, nr 10, s. 601-603

Inscenizacje/konkursy

  1. Brzydula : spektakl poświęcony kwestii przemocy i tolerancji : na motywach „Iwony, Księżniczki Burgunda” Witolda Gombrowicza / Justyna Czernicka // Biblioteka w Szkole. – 2015, nr 2, s. 30-33
  2. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza [konkurs] / Bogusława Wajdzik [i in.] // Wszystko dla Szkoły. – 2006, nr 11, s. 11-12
  3. Patroni roku 2024: Melchior Wańkowicz, Kazimierz Wierzyński, Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz i Marek Hłasko – scenariusz przedstawienia / Ewa Sobczyńska // Biblioteka w Szkole. – 2024, nr 2, s. 34-36
  4. Rok Gombrowiczowski : konkurs dla uczniów szkół średnich / Władysław Bielawski // Biblioteka w Szkole. – 2004, nr 6, s. 18-19
  5. Rok Gombrowiczowski : propozycja wystawy / Anna Zeller // Biblioteka w Szkole. – 2004, nr 4, s. 27
  6. Scenariusz uroczystości z okazji święta Komisji Edukacji Narodowej [„Ferdydurke”] / Bożena Staniek // Kwartalnik Nauczycielski. – 2001, nr 4, s. 96-100