Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży
19 stycznia 2016 roku odbyło się pierwsze spotkanie organizacyjno-szkoleniowe sieci współpracy i samokształcenia „Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży”. Uczestnikami sieci są nauczyciele bibliotekarze oraz nauczyciele różnego typu szkół i placówek Częstochowy i regionu. Głównym celem pracy sieci jest współpraca i samokształcenie w zastosowaniu biblioterapii jako metody przeciwdziałania uzależnieniom dzieci i młodzieży.
Uczestnicy spotkania wypracowali plan pracy sieci oraz kontrakt. Zostały omówione także zadania, które będą obowiązywały uczestników sieci współpracy.
Podczas szkolenia nauczyciele bibliotekarze poznali podstawowe pojęcia biblioterapeutyczne, zasady tworzenia scenariusza, metodykę prowadzenia zajęć biblioterapeutycznych, a także podstawowy warsztat biblioterapeuty. Katarzyna Kucharzewska poprowadził wykłady konserwatoryjne nt. „Biblioterapia w pracy nauczyciela bibliotekarza” oraz „Biblioterapia a uzależnienia”.
W drugiej części zajęć bibliotekarze uczestniczyli w warsztatach biblioterapeutycznychPrzeciwdziałanie uzależnieniom internetowym. Uczestnicy poznali teksty terapeutyczne omawiające zjawisko uzależnienia. Uczestniczyli w przykładowych zabawach i ćwiczeniach, które można wykorzystać podczas zajęć z uczniami. Nauczyciele poznali bogatą literaturę terapeutyczną, wychowawczą i profilaktyczną dostępną w zbiorach Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie. Prowadzące zaprezentowały biuletyn informacyjny Biblioterapeuta – kwartalnik, który jest wydawany przez Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne we Wrocławiu.
Nauczyciele bibliotekarze, którzy uczestniczyli w sieci współpracy i samokształcenia w ubiegłym roku szkolnym nt. Biblioterapia w profilaktyce agresji i przemocy w szkole,podzielili się swoimi doświadczeniami z zastosowania metody biblioterapii w pracy w swoich placówkach szkolnych oraz zastosowania elementów biblioterapii w czasie indywidualnej pracy z uczniem.
Na zakończenia spotkania odczytany został tekst pt. „Bajka o Ciepłym i Puchatym”. Tekst nieznanego autora zachęca do czynienia dobra, do postępowania we właściwy sposób w swoim życiu oraz pozytywnego postrzegania siebie. Bajka doskonale wpisuje się w zakres tematyczny sieci współpracy.
Koordynatorzy sieci: Katarzyna Kucharzewska, Agnieszka Chmielewska, Marta Małek
Czas trwania sieci: styczeń 2016 r. – marzec 2016 r.
Katarzyna Kucharzewska
„Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży” – lekcja otwarta w ramach sieci współpracy
W ramach pracy sieci współpracy i samokształcenia Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży przeprowadzone zostały zajęcia otwarte. Odbyły się one 3 lutego 2016 r. w Regionalnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie. Podczas spotkania nauczyciele bibliotekarze obserwowali praktyczne zastosowanie metod i form pacy biblioterapeutycznej oraz analizę tekstu terapeutycznego.
W lekcji Wirtualny przyjaciel z wykorzystaniem Bajki o komputerze Apollosie (autor Anna Kujawa) wzięli udział uczniowie z klasy IV Szkoły Podstawowej nr 39 im. Marii Konopnickiej w Częstochowie.
Zajęcia biblioterapeutyczne dotyczyły przeciwdziałania uzależnieniom internetowym wśród dzieci i młodzieży. W czasie lekcji omówione zostały wady i zalety Internetu oraz skutki nadmiernego korzystania z komputera. Uczniowie rozmawiali o wartości przyjaźni, o ważności bliskich relacji oraz dobrych i złych emocjach. Wspólnie opracowaliśmy Kodeks bezpiecznego serfowania czyli umowę dotyczącą korzystania z Internetu. Każdy uczeń wykonał kolaż dowolnymi technikami plastycznymi na temat sposobów spędzania wolnego czasu. Lekcja została wzbogacona licznymi zabawami integracyjnymi i aktywizującymi.
Po zajęciach odbyło się spotkanie z nauczycielami uczestniczącymi w pracach sieci współpracy i samokształcenia. Wspólnie z prowadzącymi omówiony został przebieg lekcji, zastosowane metod i narzędzi pracy biblioterapeutycznej.
Katarzyna Kucharzewska
Zdjęcia: Katarzyna Kucharzewska, Agnieszka Chmielewska
Podsumowanie i ewaluacja sieci współpracy i samokształcenia „Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży”
6 kwietnia 2016 r. odbyło się ostatnie, podsumowujące spotkanie uczestników sieci współpracy i samokształcenia „Biblioterapia w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży”. Koordynatorzy sieci omówili realizację celów zaplanowanych podczas pierwszego szkolenia.
W pierwszej części spotkania prowadząca Marta Małek przedstawiła prezentację nt. „Uzależnienia naszych czasów”. Uczestnicy dowiedzieli się, na jakie uzależnienia obecnie narażeni są uczniowie. Zapoznali się ze zjawiskiem fonoholizmu, czyli nałogowego korzystania z telefonu komórkowego. Prowadząca przedstawiła rodzaje uzależnienia od telefonu oraz sposoby rozpoznawania tego zjawiska. Mówiła również o zagrożeniach wynikających z nadmiernego korzystania z popularnych „komórek”. Poruszony został problem komunikacji wirtualnej oraz sposoby efektywnego wykorzystania smartfonów i tabletów na zajęciach edukacyjnych.
Uczestniczki zapoznały się z szerszym zjawiskiem infoholizmu, czyli uzależnienia od informacji i relacji międzyludzkich w sieci. Rozmawiałyśmy również o uzależnieniu od gier, o zagrożeniach, ale i korzyściach wynikających ze stosowania gier komputerowych.
W trakcie wystąpienia zaprezentowane zostały liczne materiały multimedialne oraz materiały dydaktyczne, które nauczyciele mogą wykorzystać na zajęciach dotyczących profilaktyki uzależnień.
W kolejnej części spotkania Katarzyna Kucharzewska omówiła zastosowanie biblioterapii w profilaktyce uzależnień dzieci i młodzieży. Zaprezentowała również wykorzystanie technik biblioterapeutycznych w resocjalizacji młodych ludzi. Szczegółowo omówiła poszczególne etapy zajęć biblioterapeutycznych na podstawie lekcji otwartej „Wirtualny przyjaciel”, w której uczestniczyli nauczyciele bibliotekarze w ramach sieci. Prezentację wzbogaciły zdjęcia z ww. zajęć biblioterapeutycznych.
W czasie spotkania wskazane zostały mocne strony sieci oraz przedstawione zostały poszczególne etapy pracy. Dużym atutem sieci była bieżąca komunikacja między uczestnikami za pomocą kontaktu e-mailowego oraz systematyczne wysyłanie materiałów biblioterapeutycznych przez koordynatora sieci. Nauczyciele bibliotekarze przedstawili także autorskie konspekty zajęć nt. przeciwdziałania uzależnieniom wśród dzieci i młodzież oraz wykazy przydatnej literatury i materiałów edukacyjnych znalezionych w Internecie. Uczestniczki wyraziły chęć podzielenia się swoimi wypracowanymi materiałami, które będą zamieszczone w zakładce „Biblioterapia” na stronie internetowej Biblioteki.
Prowadzące przedstawiły literaturę biblioterapeutyczną, profilaktyczną dotyczącą różnorodnych uzależnień wśród dzieci i młodzieży, scenariusze zajęć oraz programy profilaktyczne.
Na zakończenie spotkania nauczyciele bibliotekarze sprecyzowali zakresy tematyczne sieci współpracy oraz czasu jej trwania, w których chcieliby pracować w przyszłym roku szkolnym. Ponadto omówili swoje doświadczenia zawodowe związane z biblioterapią. Sieć była także okazją do wymiany spostrzeżeń dotyczących pracy nauczyciela bibliotekarza w bibliotece szkolnej.
Na zakończenie zajęć nauczyciele wzięli udział w zabawach integracyjnych oraz uczestniczyli w wizualizacji przy muzyce relaksacyjnej. Uczestniczki otrzymały także zaświadczenia z udziału w pracach sieci współpracy i samokształcenia.
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Kucharzewska, Marta Małek
galeria