Melchior Wańkowicz

Melchior Wańkowicz, reportażysta i pisarz, był jednym z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii. W okresie międzywojennym Wańkowicz założył i kierował wydawnictwem „Rój”, publikował m.in. w „Kurierze Warszawskim”, „Wiadomościach Literackich” i „Kurierze Porannym”. Największy pomnik bohaterstwu polskich żołnierzy Wańkowicz wystawił w trzytomowym dziele „Bitwa o Monte Cassino”. Do Polski powrócił w 1957 roku na fali „odwilży”. Podpisanie Listu 34 w proteście przeciwko polityce kulturalnej PRL spowodowało, że stał się ofiarą nagonki i został skazany na trzy lata więzienia. W areszcie spędził pięć tygodni, wobec powszechnego oburzenia władze komunistyczne wstrzymały wykonanie wyroku. W 50. rocznicę jego śmierci Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Melchiora Wańkowicza.
Więcej: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=470DB997878B521CC12589FD003E50E2&symbol=M_WYDARZENIA_KOMUNIKAT

Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 lipca 2023 r. w sprawie ustanowienia roku 2024 Rokiem Melchiora Wańkowicza: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20230000855/O/M20230855.pdf

Netografia:

• Melchior Wańkowicz w serwisie Culture.pl 
• Melchior Wańkowicz na portalu Dzieje.pl 
• „Melchior Wańkowicz. Klasyk polskiego reportażu”, podcasty na portalu Polskiego Radia 
• „Wańkowicz wciąż krzepi”, prelekcja Barbary Riss na portalu Muzeum Literatury 
• Ciekawostki na temat Melchiora Wańkowicza na portalu Filmweb.pl 
• Podróż poza utartym szlakiem : współczesny reportaż wobec teorii Melchiora Wańkowicza / Edyta Żyrek-Horodyska // W: Topografie podróży / red. Anita Całek. – Wrocław : Ośrodek Badawczy Facta Ficta, 2020, s. 131-145 [online] 
• Mistrz reportażu (Melchior Wańkowicz) / Rafał Habielski // Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. – 1992, nr 3/4, s. 230-235 [online] 

W naszej bibliotece:

Dzieła Melchiora Wańkowicza

1. Anoda – katoda. T. 1, Było to dawno / Melchior Wańkowicz ; wybór, układ i oprac. tekstów Tomasz Jodełka-Burzecki. – Wyd. 2. – Kraków ; Wrocław : Wydaw. Literackie, 1986
2. Anoda – katoda. T. 2, Międzyepoka / Melchior Wańkowicz ; wybór, układ i oprac. tekstów Tomasz Jodełka-Burzecki. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1988
3. Atlantyk – Pacyfik / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : ISKRY, 1967
4. Bitwa o Monte Cassino / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Wydaw. Polonia, 1992
5. Czerwień i amarant : Szczenięce lata ; Opierzona rewolucja / Melchior Wańkowicz ; rys. Eryk Lipiński. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1979
6. De profundis ; Polacy i Ameryka / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Wydaw. Polonia, 1991
7. Droga do Urzędowa / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Wydaw. Polonia, 1989
8. Dwie prawdy / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 2. – Warszawa : Pax, 1977
9. Karafka La Fontaine’a. T. 1 / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 3. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1983
10. Karafka La Fontaine’a. T. 2 / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 2. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1984
11. Klub trzeciego miejsca ; Kundlizm ; Dzieje rodziny Korzeniewskich / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Wydaw. Polonia, 1991
12. Królik i oceany / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Iskry, 1968
13. Monte Cassino / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 7 rozsz. – Warszawa : Pax, 1984
14. Na tropach Smętka / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 5. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1988
15. Od Stołpców po Kair / Melchior Wańkowicz ; wybór, układ i przyp. Stefan Kozicki. – Warszawa : PIW, 1969
16. Reportaże zagraniczne / Melchior Wańkowicz ; wstęp i wybór Aleksandra Ziółkowska. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1981
17. Szczenięce lata / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 5. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1987
18. Szkice spod Monte Cassino / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 10. – Warszawa : Wiedza Powszechna, 1987
19. Tędy i owędy / Melchior Wańkowicz. – Kraków: Wydaw. Greg, 2019
20. Tworzywo / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 9. – Warszawa : Pax, 1986
21. W pępku Ameryki / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 3. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1976
22. Walczący gryf / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 2 zm. – Warszawa : Pax, 1975
23. Westerplatte / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 10. – Warszawa : Pax, 1990
24. Wojna i pióro / Melchior Wańkowicz ; współpraca Aleksander Horodyski. – Wyd. 3. – Warszawa : Wydaw. MON, 1983
25. Wrzesień żagwiący / Melchior Wańkowicz. – Warszawa : Wydaw. Polonia ; Fundacja Kultury Polskiej – Polski Dom Wydaw., 1990.
26. Ziele na kraterze / Melchior Wańkowicz. – Łódź : Wydaw. Literatura, 1997
27. Zupa na gwoździu – doprawiona / Melchior Wańkowicz. – Wyd. 4. – Warszawa : Pax, 1975

O Melchiorze Wańkowiczu

1. Arcydzieło nieodkryte : „Ziele na kraterze” Melchiora Wańkowicza // W: Ciężkie norwidy, czyli subiektywny przewodnik po literaturze polskiej / Stanisław Falkowski, Paweł Stępień. – Warszawa : Świat Książki, 2009, s. 429-442
2. Blisko Wańkowicza / Aleksandra Ziółkowska. – Wyd. 3. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1988
3. Na tropach Wańkowicza / Aleksandra Ziółkowska. – Warszawa : Wydaw. Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, 1989
4. Proces Melchiora Wańkowicza 1964 / Aleksandra Ziółkowska. – Warszawa : Nowe Wydaw. Polskie, 1990
5. Rozmowy z pisarzami / Zbigniew Taranienko. – Warszawa : Wiedza Powszechna, 1986
6. Wańkowicz / Mieczysław Kurzyna. – Warszawa : Agencja Autorska i Zjednoczenie Księgarstwa, 1972
7. Wańkowicz krzepi : wywiad – rzeka / Krzysztof Kąkolewski. – Wyd. 4. – Lublin : Wydaw. Lubelskie, 1987
8. Wańkowicz Sienkiewiczem podszyty / Krystyna Heska-Kwaśniewicz // Guliwer. – 2017, nr 1, s. 5-9
9. Wańkowiczowski mit dzieciństwa / Grzegorz Leszczyński // Guliwer. – 1995, nr 5, s. 14-16

Zajęcia szkolne

1. „Czerwone maki na Monte Cassino…” : książka Melchiora Wańkowicza „Szkice spod Monte Cassino” w klasie VII / Jadwiga Ganobis // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1991/1992, z. 5, s. 66-71
2. „Czy to możliwe, aby do tego stopnia nie było domu?” : scenariusz lekcji języka polskiego do utworu Melchiora Wańkowicza „Ziele na kraterze” / Marzena Tyl // Polonistyka. – 2018, nr 2, s. 32-36
3. Jak opracowałam lekturę „Szkice spod Monte Cassino” Melchiora Wańkowicza / Zofia Rak // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1991/1992, z. 3, s. 94-98
4. „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego – cykl scenariuszy lekcji poświęcony lekturze [„Ziele na kraterze”] / Zuzanna Fijałkowska // Język Polski w Szkole Podstawowej. – 2020/2021, nr 2, s. 23-101
5. Melchiora Wańkowicza „chwytanie historii na gorącym uczynku” : „Szkice spod Monte Cassino” w szkole / Zofia Budrewicz // Ojczyzna Polszczyzna. – 1994, nr 2, s. 1-6
6. Niewykorzystany potencjał : kilka uwag o szkolnych praktykach omawiania lektury obowiązkowej „Ziele na kraterze” Melchiora Wańkowicza / Małgorzata Juda-Mieloch // Język Polski w Szkole Podstawowej. – 2020/2021, nr 2, s. 103-114
7. O „Szkicach spod Monte Cassino” Melchiora Wańkowicza z myślą o zasadniczej szkole zawodowej / Antoni Mackiewicz // Język Polski w Szkole Średniej. – 1990/1991, nr 4, s. 22-27
8. Postscriptum do artykułu „Strefy ulewy i grzmotu” [„Szkice spod Monte Cassino”] / Antoni Mackiewicz // Język Polski w Szkole Średniej. – 1990/1991, nr 1, s. 117-120
9. Propozycja opracowania lektury Melchiora Wańkowicza „Szkice spod Monte Cassino” / Teresa Siudak // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1993/1994, nr 3, s. 24-35
10. Rodzina jako „centrum polszczyzny” [„Ziele na kraterze”] / Ewa Grodecka // Język Polski w Gimnazjum. – 2008/2009, nr 2, s. 77-82
11. Strefy ulewy i grzmotu – różne sposoby pisania o wojnie : synteza historycznoliteracka dla kl. IV liceum i V technikum [„Szkice spod Monte Cassino”] / Antoni Mackiewicz // Język Polski w Szkole Średniej. – 1989/1990, nr 2, s. 166-180
12. „Szkice spod Monte Cassino” Melchiora Wańkowicza jako reportaż / Alicja Pruszkowska // Drama. – Z. 14 (1995), s. 21-22
13. „Trzeba wiedzieć, z czego się wyrasta” : kształcenie językowe w szkołach ponadgimnazjalnych [„Ziele na kraterze”] / Iwona Steczko // Nowa Polszczyzna. – 2002, nr 3, s. 15-28
14. „Tworzywo” M. Wańkowicza jako przykład reportażu literackiego : ćwiczenia w mówieniu i pisaniu w klasie II szkoły średniej / Joanna Chałońska // Język Polski w Szkole Średniej. – 1989/1990, nr 1, s. 95-104.
15. Wokół Monte Cassino : propozycja opracowania w klasie VII „Szkiców spod Monte Cassino” M. Wańkowicza i „Czerwonych maków na Monte Cassino” F. Konarskiego / Lidia Bancerz // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1994/1995, z. 5, s. 38-50