Biblioterapia a kształtowanie prawidłowych postaw oraz zachowań dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie (2019)
Wychodząc naprzeciw potrzebom nauczycieli bibliotekarzy z zakresu realizacji powyższego priorytetu – pracownicy Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie Katarzyna Kucharzewska i Marta Małek – zorganizowały sieć współpracy i samokształcenia „Biblioterapia a kształtowanie prawidłowych postaw oraz zachowań dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie”.
Wychodząc naprzeciw potrzebom nauczycieli bibliotekarzy z zakresu realizacji powyższego priorytetu – pracownicy Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie Katarzyna Kucharzewska i Marta Małek – zorganizowały sieć współpracy i samokształcenia „Biblioterapia a kształtowanie prawidłowych postaw oraz zachowań dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie”.
Czas pracy sieci zaplanowano na okres marzec – kwiecień 2019 r. Uczestnikami sieci są nauczyciele bibliotekarze różnego typu szkół Częstochowy oraz regionu.
Podczas pierwszego spotkania stacjonarnego, które odbyło się 4 marca 2019 r., koordynatorzy zapoznali uczestników z celami pracy sieci oraz propozycjami działań. Nauczyciele wyznaczyli cele pracy sieci oraz podpisali kontrakt. Zostały omówione także zadania, które będą obowiązywały uczestników sieci współpracy i samokształcenia, a także forma i terminy spotkań.
Uczestnicy spotkania zatwierdzili cele pracy sieci:
1. Promowanie biblioterapii jako metody edukacyjnej, wychowawczej i terapeutycznej.
2. Poznanie rodzajów zagrożeń i niebezpiecznych zachowań w internecie oraz sposobów przeciwdziałania tym zjawiskom.
3. Wymiana doświadczeń i dzielenie się dobrymi praktykami nt. działań biblioterapeutycznych.
4. Samokształcenie i samodoskonalenie w zakresie biblioterapii.
5. Poznanie zasobów edukacyjnych z zakresu biblioterapii i edukacji na rzecz bezpiecznego internetu.
W kolejnej części spotkania Katarzyna Kucharzewska przedstawiła zagadnienie biblioterapii w formie wykładu pt. „Biblioterapia – metoda wspierająca kształtowanie prawidłowych postaw i zachowań uczniów”. Szczegółowo omówiła narzędzia biblioterapeutyczne i ich przykłady do zastosowania na zajęciach z uczniami. Podczas szkolenia nauczyciele bibliotekarze poznali podstawowe pojęcia biblioterapeutyczne, rodzaje biblioterapii oraz bajkoterapii, zasady tworzenia scenariusza, metodykę prowadzenia zajęć biblioterapeutycznych, a także podstawowy warsztat biblioterapeuty. Nauczyciele poznali bogatą literaturę terapeutyczną, wychowawczą i profilaktyczną dostępną w zbiorach Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie. Prowadząca zaprezentowała biuletyn informacyjny „Biblioterapeuta” – kwartalnik, który jest wydawany przez Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne we Wrocławiu.
Ponadto zostały przedstawione nowości wydawnicze z zakresu biblioterapii, przydatna literatura do pracy z uczniem, także ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, polecane strony internetowe, a także kampanie i akcje promujące czytelnictwo.
W czasie drugiego spotkania 18 marca 2019 roku nauczyciele bibliotekarze mieli okazję zastosować różne techniki i narzędzia biblioterapeutyczne poprzez udział w różnych ćwiczeniach i zadaniach. Po części integracyjnej Katarzyna Kucharzewska przedstawiła nowości książkowe z zakresu biblioterapii.
Następnie Marta Małek przedstawiła zagrożenia i niebezpieczne zachowania w internecie, ich przyczyny oraz sposoby przeciwdziałania tym zjawiskom. Zaprezentowała zasoby edukacyjne z zakresu profilaktyki bezpiecznego internetu. Omówiła sposoby i metody pomocne w kształtowaniu prawidłowych postaw oraz zachowań dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie. Uczestnicy sieci brali również udział w przykładowych ćwiczeniach, pomocnych w kształtowaniu prawidłowych postaw i zachowań u uczniów, zarówno w świecie wirtualnym, jak i w środowisku szkolnym.
Kolejnym punktem była wymiana doświadczeń i dzielenie się dobrymi praktykami, związanymi z działaniami na rzecz bezpiecznego internetu. Prowadzące przygotowały także zestaw literatury nt. cyberprzemocy i innych zagrożeń w sieci, dostępny w bibliotece pedagogicznej.
15 maja 2019 r. odbyło się ostatnie, podsumowujące spotkanie uczestników sieci współpracy i samokształcenia. Tytuł spotkania brzmiał: „Rola nauczyciela w kształtowaniu kompetencji społecznych i cyfrowych”. W pierwszej części odbył się warsztat prowadzony przez psychologa i psychoterapeutę Panią Magdalenę Bach, pracownika Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 1 w Częstochowie. Terapeutka przedstawiła w jaki sposób uczeń powinien funkcjonować w cyfrowym świecie i jak powinien pomóc mu w tym nauczyciel oraz rodzic. Treści wystąpienia dotyczyły także reagowania na trudne zachowania dziecka. Uczestnicy sieci brali udział w ćwiczeniach dotyczących postawy empatii w środowisku szkolnym.
Następnie Katarzyna Kucharzewska omówiła kampanie zachęcające do czytania książek i promujące czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży. Z kolei Marta Małek przedstawiła kampanie społeczne dotyczące bezpiecznego internetu.
Prowadzące omówiły także zajęcia z programu biblioterapeutycznego „Mój mały świat, moje wielkie emocje”, przybliżając uczestnikom kolejne etapy zajęć. Tematem było uzależnienie od korzystania z tabletu przez dzieci. Lekcja pt. „Złodzieje czasu – dziecko w świecie nowoczesnych technologii”, opierała się na tekście bajki terapeutycznej Teresy Błaszczyk pt. „O Sówce Huhu i Puchaczu Bubu”.
Kolejnym punktem była wymiana doświadczeń. Nauczyciele przedstawili książki biblioterapeutyczne, które wykorzystują w swojej pracy oraz podali przykładowe działania w zakresie biblioterapii.
Jednym z zadań uczestników sieci było przygotowanie wykazu literatury dotyczącej bezpieczeństwa w internecie. Nauczyciele omówili efekty swoich prac pisemnych.
W kolejnej części spotkania koordynatorzy omówili realizację celów sieci, podsumowali wszystkie spotkania. Uczestnicy wypełnili także ankietę ewaluacyjną. Na zakończenie spotkania nauczyciele bibliotekarze sprecyzowali zakresy tematyczne sieci współpracy, wokół których chcieliby pracować w przyszłym roku szkolnym.
Katarzyna Kucharzewska
Zdjęcia: Katarzyna Kucharzewska, Marta Małek