Strona główna ›

Hetman Stanisław Żółkiewski

Stanislas Żolkiewski, grand chancelier et grand général des armées de Pologne. 1574 + 1620., [online] Warszawa: Narodowy Instytut Audiowizualny [dostęp 22.01.2020]. Dostępny w internecie: https://tiny.pl/ts4kf

 

 

 

 

 

 

Stanisław Żółkiewski (1547-1620)

hetman wielki koronny, kanclerz wielki koronny, hetman polny koronny, sekretarz królewski, wojewoda kijowski, senator, pisarz, pradziad Jana III Sobieskiego. Urodził się w Turynce k. Lwowa, uczył w szkole katedralnej we Lwowie.

W 1566 został dworzaninem kanclerza Jana Zamoyskiego, u boku którego rozpoczął karierę polityczną. W 1573 uczestniczył w delegacji posłów do Paryża dla oznajmienia Henrykowi Walezemu jego wyboru na króla Polski. Brał udział w wojnie Rzeczypospolitej z Gdańskiem w 1577. Odznaczył się w bitwie pod Lubiszewem 17 kwietnia 1577. Popierał kandydaturę Zygmunta III Wazy na króla Polski. W 1588 wyróżnił się w bitwie pod Byczyną, gdzie został ciężko ranny. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym. Brał udział w wyprawie Jana Zamoyskiego do Mołdawii w 1595.

W 1596 stłumił powstanie kozackie Semena Nalewajki. W 1600 brał udział w wyprawie na Wołoszczyznę, przyczyniając się do zwycięstwa Jana Zamoyskiego nad Michałem Walecznym w bitwie pod Bukowem, a w 1602 uczestniczył w wojnie polsko szwedzkiej. W czasie rokoszu sandomierskiego (1606–1607) stanął po stronie króla Zygmunta III Wazy.

W 1609 roku, jako dowódca polskiego korpusu interwencyjnego, wziął udział w wyprawie na Moskwę. W bitwie pod Kłuszynem (4 VII 1610) odniósł zwycięstwo nad przeważającymi siłami rosyjskimi. 28 sierpnia 1610 podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, na mocy którego, syn króla Zygmunta III Wazy, królewicz Władysław, został ogłoszony carem Rosji. W 1618 został mianowany hetmanem wielkim i kanclerzem koronnym. W 1620 poprowadził wyprawę na Mołdawię, w konsekwencji której jego wojska poniosły ciężką klęskę w bitwie pod Cecorą. Zginął w nocy z 6 na 7 października 1620 podczas odwrotu wojsk polskich. Jest autorem licznych listów oraz dzieła: Początek i progres wojny moskiewskiej (rok powstania 1612, wydanie 1, 1833 r. pt. Historia wojny moskiewskiej aż do opanowania Smoleńska…, ).

Materiały dostępne w Internecie:

Biografia:

Bitwa pod Kłuszynem:

Bitwa pod Cecorą:

Stanisław Żółkiewski w literaturze:

Książki dostępne w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie:

Bibliografia podmiotowa

  1. Początek i progres wojny moskiewskiej / Stanisław Żółkiewski ; wstęp i komentarz Wacław Sobieski. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich ; Warszawa : De Agostini Polska, cop. 2003. (Skarby Biblioteki Narodowej)
  2. Początek i progres wojny moskiewskiej / Stanisław Żółkiewski ; wstęp i opracowanie Andrzej Borowski. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, copyright 1998. (Biblioteka Polska)

Bibliografia przedmiotowa

  1. Cecora : rok 1620 / Ryszard Majewski. – Warszawa : Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
  2. Hetman Żółkiewski / Artur Śliwiński. – Warszawa : Wydaw. M. Arcta, 1920.
  3. Stanisław Żółkiewski / Jerzy Besala. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. (Biografie Sławnych Ludzi)
  4. Stanisław Żółkiewski : hetman i pisarz / Jadwiga Kuczyńska ; Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie. – Wrocław, Warszawa ; Kraków : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1988. (Nauka dla Wszystkich / Polska Akademia Nauk,  ISSN 0077-6181 ; nr 427)
  5. Wielki hetman Rzeczypospolitej : opowieść o Stanisławie Żółkiewskim / Leszek Podhorodecki. – Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1987. (Szkice z Dziejów Polski)