Maria Stefania Grzegorzewska – polska pedagog, psycholog, profesor, twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce. Urodziła się w 1887 roku. Właściwe studia rozpoczęła w 1909 r. na wydziale przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch I wojny uniemożliwił jej wyjazd do Brukseli, przedostała się jednak do Londynu i tam kontynuowała studia. Następnie studiowała psychologię na Sorbonie, gdzie w 1916 uzyskała tytuł doktora filozofii za rozprawę Studium na temat rozwoju uczuć estetycznych – badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone wśród uczniów szkół brukselskich. Po doktoracie zdecydowała się na pracę z osobami niepełnosprawnymi i została nauczycielką w jednej z paryskich szkół dzieci opóźnionych w rozwoju.
W maju 1919 osiadła w Warszawie. Od 1919 r. pracowała w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zajmując się sprawami szkolnictwa specjalnego, popularyzowała ten rodzaj szkół, zakładała takie szkoły, a także powołała kurs seminaryjny dla nauczycieli tych szkół. W roku 1922 r. przekształciła kurs w Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej i została jego dyrektorką. W 1930 r. otworzyła Państwowy Instytut Nauczycielski i prowadziła go do 1935 r. wraz z Władysławem Radwanem.
W okresie II wojny i okupacji Maria Grzegorzewska pracowała w szkole specjalnej nr 177 w Warszawie jako nauczycielka. Prowadziła roczne studium kształcące nauczycieli, działała w konspiracji (kolportaż broni), udzielała pomocy Żydom, brała udział w Powstaniu Warszawskim w służbie sanitarnej. W czasie powstania spłonął jej dom i prace wielu jej uczniów, ponadto spaliły się jej prace „Psychologia niewidomych” (tom II, tom I wydany w 1930) i „Osobowość nauczyciela” – nie udało się ich odtworzyć.
Po wojnie kierowała Instytutem Pedagogiki Specjalnej. W latach 1958–1960 była profesorem w Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW, pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce. W nowym tysiącleciu WSPS – na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej z 7 czerwca 2000 r. – została przekształcona w Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (APS). Uczelnia w 2022 r. obchodzi 100-lecie istnienia.
Maria Grzegorzewska zmarła 7 maja 1967 na atak serca. Pochowana została w alei zasłużonych cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Grzegorzewska
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 100. rocznicę utworzenia Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, w uznaniu wybitnych zasług jej założycielki, dyrektorki i patronki prof. Marii Grzegorzewskiej, ogłosił rok 2022 Rokiem Marii Grzegorzewskiej: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000982/O/M20210982.pdf
Przydatne linki:
- Maria Grzegorzewska (18.04.1887-07.05.1967) – Pedagog, profesor, twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej
- Maria Grzegorzewska i jej interdyscyplinarna wizja Pedagogiki Specjalnej a czasy współczesne
- Maria Grzegorzewska – Patronka Roku 2022
- Rok Mari Grzegorzewskiej
- Maria Grzegorzewska – prezentacja na platformie Genially
- Materiały w sieci (kolekcja na platformie Wakelet)
- Maria Grzegorzewska – Patrzeć inaczej, widzieć więcej
- Maria Grzegorzewska : ciekawostki
Materiały filmowe:
- W podróż po wartościach z Marią Grzegorzewską – prof. dr hab. Joanna Głodkowska, czytają studenci Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
- „W podróż biograficzną z ikoną polskiej pedagogiki specjalnej”. Autor: dr hab. Jacek Kulbaka, prof. APS, Kustosz Muzeum im. Marii Grzegorzewskiej. Czytają: Barbara Bednarczyk, Barbara Tarczewska – studentki Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
- Wywiad z Marią Grzegorzewską. Cz.1
- Wywiad z Marią Grzegorzewską. Cz.2
- Maria Stefania Grzegorzewska. Film na rocznicę 100-lecia APS
- Konferencja w Akademii Pedagogiki Specjalnej: Maria Grzegorzewska – pedagog odrodzonej Polski
- Wybory kobiet. I sesja: Maria Grzegorzewska – portret wielokrotny – Międzynarodowa konferencja naukowa APS, 8 kwietnia 2022 r.
- Obrazy z życia Marii Grzegorzewskiej – dr hab. Jacek Kulbaka, prof. APS
- Polskie Drogi Edukacji – Maria Grzegorzewska
Scenariusze zajęć:
- Grzegorzewska – scenariusz lekcji wychowawczej z prezentacją multimedialną
- Scenariusz dziennego ośrodka pracy dla klasy I w szkolnictwie specjalnym według metody Marii Grzegorzewskiej
- Znane warszawianki – historie dla dzieci : scenariusz zajęć
Grzegorzewska Maria: zestawienie bibliograficzne w wyborze opracowane w oparciu o zbiory
Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w Częstochowie i jej filii
